Baan Tong Luang có thể gọi là bản làng Thái Lan được thành lập vào năm 2005, cách Chiengmai 45km, rộng khoảng 8ha quy tụ chừng mấy chục nóc nhà, giữa thung lũng vùng bán sơn địa. Bản nghèo, nhà cửa tuềnh toàng, đa phần lợp bằng lá cây giá tỵ (còn gọi là gỗ tek). Vé tham quan khá đắt, 500 bat (1 USD # 33 bat) và chỉ mở cửa từ 8g – 17g mỗi ngày. Đọc bản đồ ai cũng ngạc nhiên vì bản nhỏ mà có tới bảy dân tộc anh em Thái Lan cùng sống chung là Dao, H’Mong, Aka, Padong, Lahue, Kayaw và Karen (có nơi gọi là Kayan). Đặc biệt dân tộc Karen nổi tiếng khắp thế giới vì những chiếc cổ kỳ lạ. Nhiều người gọi họ là người cổ dài.
Bản có đường đá dăm với hàng rào bao quanh và nhiều lối mòn ra những bờ ruộng xinh xắn, những ao cá nên thơ, những luống rau củ bình dị. Mấy cái xa nước như chờ đợi. Vài chú trâu nhẩn nha gặm cỏ hoặc vô tư nhai lại. Tất cả nhà sàn đều theo phong cách từng bộ tộc. Mái và vách gần giống nhau. Nhà nào cũng đang “sản xuất” và bày bán các sản phẩm thủ công đặc trưng. Khách như lạc bước vào vùng nào đó trong chuyện cổ tích bởi những đứa trẻ hồn nhiên nhảy dây biến tấu và nhiều trò chơi dân gian ngộ nghĩnh. Những người dân tộc, đa phần là phụ nữ lúc nào cũng chăm chú ngồi dệt vải, đan lát, thêu thùa… trước cửa; bên cạnh là sạp bán hàng thủ công của gia đình. Dễ thương nhất là cảnh mấy cô mấy bà ngồi bên bụi tre hay cạnh đường làng, chăm chú thổi hồn vào tác phẩm thủ công tự nhiên như bức tranh quê sống động.
Theo sơ đồ hướng dẫn, khách đảo một vòng quanh bản, thấy làng rất ít trẻ con và nhà nào cũng có sạp bán hàng, cứ như “siêu thị” nhà quê. Nhà vệ sinh, nhà tắm được gom thành khu vực dùng chung, dựng bằng sậy và tre, lợp lá gỗ tek nhưng bên trong tươm tất, sạch sẽ. Cuối bản, trên khoảng đất cao ráo nhất là nhà thờ khang trang, đặc trưng và duyên dáng. Bây giờ khách mới phát hiện ra, Baan Tong Luang không phải là bản tự nhiên mà là làng du lịch với bảy dân tộc anh em chung sống như một bảo tàng thu nhỏ? Mới vào cứ ngờ ngợ. Khá khen cho cách làm du lịch giản đơn, thiết thực mà hiệu quả của người Thái. Nhà nước đầu tư, mời dân về định cư và lập thành Bản Du lịch, gọi là Eco Agricultural Hill Tribes Village. Cái hay là làng giả mà như thật, đúng chất dân dã chân quê. Tiền bán hàng và bán vé đủ đảm bảo cuộc sống cho dân bản.
Với nhiều khách du lịch, ấn tượng nhất trong bản là những người Karen, bộ tộc cổ dài. Gọi như vậy vì phụ nữ, từ trẻ tới già đều quấn quanh cổ những sợ dây đồng đặc, đường kính gần 1cm và nặng có thể đến 8 ký. Cổ càng cao, càng đẹp. Những vòng đồng đẩy đầu lên cao, khuôn mặt người nào cũng nhỏ thó, có vẻ như họ cựa quậy đầu khó khăn, trông rất khổ sở. Người trong bản ai cũng niềm nở và tự hào về văn hóa độc đáo của bộ tộc mình. Không chỉ đeo vòng cổ, phụ nữ còn đeo vòng tay, vòng chân tương tự.
Trước đây, để vào vùng dân tộc Karen sinh sống phải đi đến vùng biên giới tiếp giáp hai nước Myanmar và Thái Lan, đường đi hiểm trở, lội bộ vất vả cả ngày mới tới. Hơn mười năm nay, du khách chỉ cần đến Chiengmai rồi đi xe tiếp chừng 40 phút là vào ngay bản của người cổ dài. Nhìn bề ngoài họ có phần lam lũ, chân chất nhưng ai cũng có thể giao tiếp bằng tiếng Anh. Du khách tha hồ tiếp cận, chụp ảnh, la cà ngắm nghía, săm soi các sản phẩm độc đáo để mua làm quà. Chẳng ai vào bản mà trở ra tay không. Các sạp hàng hóa nằm sát hai bên đường, bày bán những sản phẩm trang sức bằng bạc và đồng, những chiếc khăn thổ cẩm, khăn tay màu sắc… Tất cả đều làm và dệt thủ công. Những tấm postcard mà hình ảnh chính là các cô gái cổ dài trong bản với nụ cười thân thiện. Những phụ nữ cổ dài đang ngồi dệt sau khung cửi, được tuyển chọn và huấn luyện, xinh xắn với chiếc cổ cao một cách kỳ dị.
Theo sử liệu, cư dân Karen có tổ tiên là thổ dân Khumlen ở Myanmar, di cư sang Thái Lan từ thế kỷ XVII. Người Karen theo chế độ mẫu hệ và quan niệm cổ càng dài thì càng đẹp và danh giá, tránh được thú dữ và không thể trốn khỏi làng (phụ nữ Karen không được lấy người khác làng). Mỗi bé gái sinh ra được xem là mang phúc đến cả làng. Các gia đình khi đến chúc mừng đều mang đồng hoặc vàng làm quà. Cha mẹ em đúc sẵn những chiếc vòng đeo cổ bằng đồng chờ khi bé lên năm sẽ làm lễ đeo vòng đầu tiên, nặng 0,5kg. Số vòng tăng dần vài năm một lần. Có những phụ nữ mang đến 40 chiếc vòng, nặng tới 8kg.
Chia tay Baan Tong Luang giữa hoàng hôn tím nhạt, gió quê hào phóng mơn man, mang theo những nụ cười Karen đôn hậu, du khách cứ mãi nghĩ về Làng Văn hóa các Dân tộc Việt Nam Đồng Mô. Cả cách làm lẫn hiệu quả đều thua xa một trời một vực.
Theo doanhnhansaigoncuoituan.com.vn
